بهداشت دهان و دندان بخشی جدایی ناپذیر از سلامت کلی کودکان است. پوسیدگی دندان یک فرآیند بیماری شایع و مزمن با عواقب قابل توجه کوتاه مدت و بلند مدت است. شیوع پوسیدگی دندان در کودکان 2 تا 19 ساله بیشتر از 40 درصد است،اگرچه ویزیت های دندانپزشکی در همه گروه های سنی، نژادی و جغرافیایی در ایالات متحده افزایش یافته است، نابرابری ها همچنان وجود دارد و بخش قابل توجهی از کودکان در دسترسی به مراقبت های دندانی مشکل دارند،متخصصان اطفال اغلب با عوارض مرتبط با پوسیدگی دندان مواجه می شوند. از آنجایی که کوچکترین کودکان بیشتر از مراجعه به دندانپزشک به متخصص اطفال مراجعه می کنند، مهم است که متخصصان اطفال در مورد روند بیماری پوسیدگی دندان، پیشگیری از بیماری، مداخلات برای حفظ و بازیابی سلامت و عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت دهان و دندان کودکان آگاه باشند.
23 درصد از کودکان 2 تا 5 ساله ایالات متحده، 52 درصد از کودکان 6 تا 8 ساله و 57 درصد از جوانان 12 تا 19 ساله پوسیدگی دارند،شیوع کل پوسیدگی دندان در جوانان 2 تا 19 ساله در سال 1394 تا 1396 45.8 درصد بوده است،تفاوت های قابل توجهی در دریافت مراقبت های دندانپزشکی پیشگیرانه دوران کودکی وجود دارد، با کودکان خردسال، کودکان بدون بیمه، کودکانی که در فقر زندگی می کنند، کودکان سیاه پوست غیر اسپانیایی، کودکان خانواده های غیر انگلیسی زبان از جمله مهاجران و پناهندگان، و کودکان با نیازهای مراقبت های بهداشتی ویژه. کمتر احتمال دارد که مراقبت های پیشگیرانه بهداشتی دهان و دندان را دریافت کنند،
کاهش 10 درصدی در پوسیدگی دندان های درمان نشده در دندان های شیری کودکان 2 تا 5 و 6 تا 8 ساله و دندان های دائمی نوجوانان 12 تا 19 ساله در مقایسه با داده های 2011-2016 با سال های 1999-2004مشاهده شده است.
اتیولوژی و پاتوژنز پوسیدگی دندان
یک فرآیند پویا در سطح دندان اتفاق می افتد که شامل دمینرالیزاسیون مداوم و معدنی سازی مجدد مینای دندان (تعادل پوسیدگی) است،عوامل متعددی بر آن فرآیند پویا تأثیر می‌گذارند و می‌توان آنها را به گونه‌ای دستکاری کرد که تعادل را به سمت بیماری یا سلامت (معدنی‌سازی مجدد) تغییر دهد،این عوامل شامل باکتری، قند، بزاق و فلوراید است. از آنجایی که این عوامل قابل دستکاری هستند، برای پزشکان اطفال و خانواده ها امکان پیشگیری، توقف یا حتی معکوس کردن روند بیماری وجود دارد،ساختارها و بافت های مختلف دهان دارای اجتماع میکروبی متفاوت و متمایز (میکروبیوم) هستند ،میکروبیوم دهان در سطح دندان پلاک دندانی نامیده می شود،در طول فرآیند بیماری پوسیدگی دندان، باکتری هایی که اسیدی و اسیدی هستند در پلاک دندان غالب می شوند،استرپتوکوک موتانس بیشتر با پوسیدگی دندان همراه است، اگرچه میکرو ارگانیسم های بیماریزای بزرگتری نیز وجود دارد،هنگامی که عوامل محیطی امکان رشداین باکتری های بیماری زا را در پلاک دندان فراهم می کند، روند بیماری آغاز می شود،یکی از عوامل محیطی کلیدی که امکان انتخاب و تکثیر این باکتری های بیماری زا را فراهم می کند، مصرف قند در رژیم غذایی است،از آنجایی که این باکتری ها توانایی تخمیر قندها، تولید اسید و کاهش پی اچ پلاک دندانی را دارند، رشد سایر باکتری های اسیدی و اسید زا را ممکن می سازند که به بیماری کمک می کنند،همانطور که باکتری های بیشتری اسید بیشتری تولید می کنند پی اچ سطح دندان کاهش می یابد. این فرآیند باعث تخریب مینای دندان می شود،بزاق عامل مهمی در بافر کردن پی اچ پایین و بازگرداندن این فشارهای دمینرالیزاسیون به تعادل با معدنی سازی مجدد است. یکی دیگر از عوامل مهمی که می تواند بر تعادل دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون تاثیر بگذارد فلوراید است،با این حال، برای پزشکان اطفال و سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کودکان مهم است که بدانند فلوراید چگونه بر تعادل پوسیدگی تأثیر می گذارد،فلوراید 3 اثر کلیدی بر تعادل پوسیدگی دارد: (1) مهار دمینرالیزاسیون در سطح دندان، (2) افزایش معدنی شدن مجدد، که منجر به مقاوم‌تر شدن سطح دندان در برابر اسید می‌شود و (3) مهار آنزیم‌های باکتریایی
اثر اولیه فلوراید موضعی است، از طریق خمیردندان های فلورایددار، دهان شویه ها، لاک ها، و دیامین فلوراید نقره، اگرچه هنوز هم قرار گرفتن در معرض فلوراید سیستمیک از طریق آب فلورایددار و مکمل هاحائز اهمیت است
استراتژی های پیشگیرانه
ارزیابی خطر پوسیدگی
در حالت ایده‌آل، تلاش‌های پیشگیری اولیه، پوسیدگی را قبل از اولین علامت بیماری پیش‌بینی و از آن جلوگیری می‌کند. استراتژی های پیشگیرانه برای این بیماری چند عاملی و مزمن نیازمند یک رویکرد جامع و چند کانونی است که با ارزیابی خطر پوسیدگی شروع می شود،ارزیابی خطر پوسیدگی هر کودک و تنظیم استراتژی های پیشگیرانه با عوامل خطر خاص برای حفظ و بهبود سلامت دهان و دندان ضروری است. هیچ ابزار واحدی وجود ندارد که همه عوامل خطر را در نظر بگیرد و به طور دقیق استعداد فرد را در برابر پوسیدگی پیش بینی کند،با این حال، پزشکان اطفال با تمرکز بر عوامل خطر اصلی پوسیدگی دندانی مرتبط با رژیم غذایی، باکتری ها، بزاق و وضعیت دندان ها می توانند سلامت دهان و دندان را چه در مطب و چه از طریق بهداشت از راه دور کنترل کنند،مطابق با دستورالعمل های برایت فیچرز پزشکان اطفال می توانند معاینه غربالگری دهان و دندان را در هر ویزیت کودک خوب انجام دهند تا علائم پوسیدگی را بررسی کنند.
هر بازدید فرصتی برای ارزیابی خطر، بحث در مورد کاهش خطر، اصلاح رفتارها و شناسایی اهداف برای بهبود سلامت دهان و دندان است،قندها یک عامل خطر مهم در ایجاد پوسیدگی هستند این شامل قندهایی نمی شود که به طور طبیعی در میوه ها و سبزیجات کامل یا محصولات لبنی وجود دارند خطر پوسیدگی در صورتی بیشتر است که قندها با فرکانس بالا (مقدار زیاد) مصرف شوند و به شکلی باشند که برای مدت طولانی در دهان باقی بمانند،مهم ترین و پیش بینی کننده ترین عامل خطر پوسیدگی، تجربه پوسیدگی قبلی است،با توجه به عواملی که باعث آغاز روند بیماری می شوند، اغلب در طول زمان وجود دارند.
اکتساب زودهنگام استافیلوکوکوس موتانس همچنین یک عامل خطر اصلی برای پوسیدگی در دوران کودکی و تجربه پوسیدگی در آینده است،بنابراین، یک عامل مهم مرتبط با خطر پوسیدگی در کودکان خردسال، وجود پوسیدگی فعال دندانی اخیر یا فعلی در والدین/مراقب اولیه است. از آنجا که این احتمال وجود دارد که باکتری ها به صورت عمودی منتقل شوند، پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های دهان در والدین / مراقب کودک بسیار مفید است، به ویژه در دوران بارداری،مراقبت و درمان دندان در دوران بارداری قابل ارائه است و تشویق می شود. هیچ خطر اضافی برای جنین یا مادر در مقایسه با خطر عدم ارائه مراقبت های دندانی وجود ندارد
ناهنجاری در جریان بزاق و ساختار دندان ها با ایجاد پوسیدگی همراه است،بیماری ها (به عنوان مثال، دیابت، سندرم شوگرن، فیبروز کیستیک) و داروها (مانند آنتی هیستامین ها، ضد تشنج ها، داروهای ضد افسردگی) منجر به خشکی دهان (کاهش جریان بزاق) می شوند. خشکی دهان باعث کاهش تولید بزاق برای بافر اسید تولید شده توسط باکتری های بیماری زا می شود و در نتیجه توانایی آنها برای آسیب رساندن به مینای دندان را افزایش می دهد،تغییرات در ساختار آناتومیک دندان ها نیز می تواند خطر پوسیدگی را افزایش دهد. به عنوان مثال، دندان‌های دارای نقص مینا که اغلب در کودکان نارسی که به دنیا می‌آیند، مانند دندان‌های آسیاب با چاله‌ها و شقاق‌های عمیق، مستعد ابتلا به بیماری هستند. در نهایت، شواهد فزاینده ای از ارتباط بین قرار گرفتن در معرض دود سیگار و پوسیدگی دندان در کودکان وجود دارد،
راهنمای پیش بینی
متخصصان اطفال می توانند راهنمایی های پیش بینی شده را برای کمک به خانواده ها در پیشگیری از پوسیدگی دندان با داشتن درک روشنی از علت آن و عوامل خطری که منجر به گسترش این بیماری می شوند و آنها را تسهیل می کنند، هدف قرار دهند،از آنجایی که بیماری پوسیدگی دندان چند عاملی است، راهنمای پیش بینی نیز می تواند چند وجهی باشد و بر کاهش خطر بیماری تمرکز کند .
مشاوره تغذیه
از آنجایی که مصرف مواد قندی یک عامل خطر مهم برای پوسیدگی دندان است، پزشکان اطفال می توانند راهنمایی های پیش بینی شده مرتبط با پیشگیری از پوسیدگی دندان را در مکالمات در مورد عادات غذایی و دریافت تغذیه بگنجانند،خطر پوسیدگی ممکن است با تغذیه انحصاری با شیر مادر به مدت 6 ماه و ادامه تغذیه با شیر مادر به عنوان غذاهای کمکی برای 1 سال یا بیشتر، به دلخواه نوزاد و والدین شیرده کمترشود،برای کاهش خطر پوسیدگی دندان و افزایش شانس برای بهترین نتایج ممکن برای سلامتی و رشد، متخصصان اطفال می‌توانند به خانواده‌ها در خصوص ایجاد یک برنامه روتین قبل از خواب که منجر به سلامت دهان و دندان بهینه می‌شود، آموزش و راهنمایی دهند ،پزشکان اطفال می توانند والدین/مراقبان را از خواباندن کودک با بطری برای محدود کردن قند روی دندان ها پس از مسواک زدن منع کنند و آنها را تشویق کنند که تا یک سالگی نوزادان را از شیشه شیر جدا کنند. می توان به والدین/مراقبان در مورد اهمیت کاهش دفعات قرار گرفتن در معرض قندهای افزوده شده در غذاها و نوشیدنی ها مشاوره داد،با محدود کردن مقدار و دفعات مصرف مواد غذایی حاوی قند افزوده و همچنین پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین و آبمیوه، خطر پوسیدگی کاهش می‌یابد. متخصصان اطفال می توانند کودکان را تشویق کنند که بین وعده های غذایی فقط آب بنوشند، ترجیحاً آب لوله کشی حاوی فلوراید، در حالی که از مصرف 100 درصد آبمیوه قبل از 1 سالگی جلوگیری می کنند و آبمیوه را به 4 اونس در روز برای کودکان 1 تا 3 سال و به 4 تا 6 اونس در روز برای کودکان محدود می کنند.
بهداشت دهان
ارزش بهداشت خوب دهان در کنترل سطح و فعالیت باکتری های عامل بیماری در حفره دهان و رساندن فلوراید به سطح دندان نهفته است. مهم است که به یاد داشته باشید که باکتری های بیماری زا می توانند از والدین/مراقب به فرزند منتقل شوند،متخصصان اطفال می توانند والدین/مراقبان را تشویق کنند تا بهداشت دهان و دندان خود را الگوبرداری کنند و آن را حفظ کنند، از جمله مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و داشتن رابطه با دندانپزشک به طور مستمر،باید به والدین در مورد مسواک زدن دندان های کودک دو بار در روز به محض رویش دندان ها با مقداری خمیر دندان فلورایددار به اندازه دانه برنج آموزش داده شود .
فلوراید
رساندن فلوراید به دندان ها شامل گزینه های مبتنی بر جامعه (فلوریداسیون آب)، روش های خود تجویزی (خمیر دندان فلوراید، شستشو و مکمل ها) و کاربردهای حرفه ای است،فلوراید یک اقدام پیشگیرانه مراقبت اولیه بسیار مهم برای خانواده ها است، به ویژه آنهایی که مراقبت های اولیه و/یا مداوم دندانپزشکی ندارند. به‌عنوان بخشی از راهنمایی‌های پیش‌بینی‌کننده برای کودکان، پزشکان اطفال می‌توانند در هر ویزیت ، میزان فلوراید دریافتی را ارزیابی کنند، از جمله مصرف آب لوله کشی حاوی فلوراید، و خانواده‌ها را تشویق کنند که از دندان‌های کودک خود با تحویل منظم فلوراید خوراکی و موضعی محافظت کنند،فلورایداسیون آب یک وسیله مقرون به صرفه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است،اکثر آب های معدنی حاوی مقدار کافی فلوراید نیستند،بسیاری از خانواده‌هایی که در معرض خطر پوسیدگی دندانی هستند، عمدتاً از این نوع آب مصرف می‌کنند. مکمل های فلوراید را می توان برای کودکان ۶ ماهه یا بزرگتر که منبع اصلی آب آشامیدنی آنها کمبود فلوراید دارد تجویز کرد،خمیردندان حاوی فلوراید یک راه مهم برای رساندن فلوراید به سطح دندان است. خمیر دندان حاوی فلوراید در کاهش پوسیدگی دندان در دندان های شیری و دائمی موثر است،دهانشویه های فلوراید راهبرد دیگری برای استفاده موضعی فلوراید است و با کاهش پوسیدگی در دندان های دائمی کودکان و نوجوانان، به ویژه در محیط مدرسه همراه است.
توصیه هایی برای پزشکان اطفال
ارزیابی خطرات بهداشت دهان و دندان کودکان در حفظ سلامت و سایر بازدیدهای مربوطه*
*راهنمایی های پیش بینی کننده برای سلامت دهان و دندان را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از مشاوره جامع بیمار در نظر بگیرید
*مشاوره والدین/مراقبان و بیماران در مورد راه های کاهش دفعات قرار گرفتن در معرض مواد قندی در غذاها و نوشیدنی ها
توصیه به والدین که تا سن 10 سالگی بر مسواک زدن کودکان نظارت کنند *
از منابع دندانپزشکی به عنوان منابع ارجاع و مشاوره آگاه باشید*
ایجاد و حفظ روابط مشترک با ارائه دهندگان دندانپزشکی محلی*
حمایت از پوشش بیمه ای توسط همه پرداخت کنندگان برای وارنیش فلوراید به عنوان یک خدمات پیشگیرانه
نتیجه گیری
بهداشت دهان و دندان بخشی جدایی ناپذیر از سلامت و تندرستی کلی کودکان است،متخصصان اطفال که با علم پوسیدگی دندان آشنا هستند، قادر به ارزیابی خطر پوسیدگی و دیگر عوامل تهدید کننده دندان های کودکان کمک بسیار شایانی را به بیماران خود انجام می دهند ،و موجبات سلامت دهان و دندان های شیری و دائمی در کودکان را فراهم می کنند
